Van lasrobot to lesrobot

het verschil tussen simpele en simplistische onderwijsoplossingen

Experimentele lesrobot met proefpersoon

De beste oplossingen zijn altijd simpel. De kortste weg tussen twee punten en andere vormen van tegeltjeswijsheden ... dat soort dingen. Zoals JP de MP ooit zei, ‘we moeten in de zorg/bij defensie/de belastingdienst/het begrafeniswezen gewoon efficiënter gaan werken, met z’n allen’. En dus: als we betere taal- en rekenresultaten willen, dan moet er meer les worden gegeven in taal en rekenen. Het is van een heerlijke, geruststellende, indutverwekkende eenvoud.

Maar werkt het ook zo? Werkte die opwekking van Balkenende om met z’n allen gewoon efficiënter te gaan werken of was dat meer een soort wensdenken? Een paperclip is een simpele oplossing voor een simpel - want statisch - probleem. Maar helaas (of gelukkig) zijn mensen allesbehalve statisch. Leerlingen zijn geen genormeerde halffabrikaten, maar hebben een kameleontische verschijningsvorm. Ze zien er elke dag anders uit en reageren op ongeveer elke invloed van buiten of binnen. Als het anders zou zijn, dan hadden we het hele onderwijs al lang kunnen mechaniseren en was de lesrobot net zo gangbaar als de lasrobot.

Ongetwijfeld is ook in dit geval de beste oplossing simpel. Maar er is een verschil tussen simpel en simplistisch. Zaken als de brede school kan je afdoen als franje, maar is dat terecht? zat daar niet een zinnige pedagogische gedachte achter? Was het ook niet zo dat we door de jaren heen hebben geconstateerd dat het weinig zin heeft om lessen te draaien als leerlingen in hun hoofd geen ruimte hebben voor zaken als rekenen en taal. Is het ook niet zo dat het niet alleen een kwestie van duwen is, maar ook van trekken.

Anders gezegd, je kunt het kameel wel naar de bron brengen, maar je kan hem niet laten drinken. Zolang leerlingen te veel onrust of onveiligheid ervaren het nut van taal of rekenen niet zien, niet worden gemotiveerd door ouders, geen idee hebben van een beroepsperspectief of toekomstbeeld, zal de intrinsieke motivatie heel gering zijn. De ‘franje’ waar momenteel met zoveel geestdrift het mes in wordt gezet is dan geen franje, maar een basisvoorwaarde om leerlingen te laten presteren. En dus is de kortste weg naar het doel in dit geval de omweg en is de kortste weg tussen twee punten een doodlopende steeg.