Lekker eten is gezond

Voeding en gezondheid; ik vind het een gevaarlijke combinatie. Zo moet je het ene jaar aan de anti-oxidanten tegen de veroudering, maar het volgende jaar krijg je er gezwellen van. Jarenlang eet je tegen heug en meug verse tomaat, blijkt ineens dat je alle gezonde stofjes in die tomaat alleen maar binnenkrijgt als je er eerst ketchup of sugo van maakt. Van vlees eten wordt je een gecertificeerde hufter, maar dat blijkt slechts uit de fantasie van meneer Stapel te zijn ontproten. Na al die jaren van vetverbanning blijkt ook dát nogal onzinnig. Onderzoek dat aantoont dat wijn goed is voor hart en vaten, blijkt wishfull science van een alcoholist te zijn...Vandaag las ik nog ergens dat transvetten agressief maken... inderdaad, de Konditorei staat van oudsher bekend om haar agressieve cliëntele...

Ik vrees echter dat het effect van eten op de gezondheid zelfs voor de moderne wetenschap te complex is. Een terrein vol voetangels en klemmen dat zich slecht niet voor stellige uitspraken. Illustratief is "The French Paradox". "Die" Fransen doen immers alles wat het Voedingscentrum verbiedt, maar ze schijnen er niet onder te lijden en staan bovenaan in alle internationale gezondheidsstatistieken.

Brokstukjes oertijd
Volgens mij toont dit aan dat een mens* veel meer is dan een simpele chemische fabriek. Gezond eten is niet louter een kwestie van de juiste nutriënten in de juiste hoeveelheden verorberen. Als het zo simpel was, dan zou de schijf van vijf (of vier) ook niet zo aan modes onderhevig zijn en was het Franse volk allang exterminé.

Mijn onvoorzichtige inschatting - veel meer een gevoel dan doorwrochte wetenschap - zegt me dat we vooral lekker en gevarieerd moeten eten. Dat we er goed aan doen er tijd in te steken in de vorm van inkoop, bereiding en consumptie. Ik geef toe dat het allemaal wat vroom klinkt, maar niettegenstaande het feit dat we soms een verlengstuk lijken van gadgets als smartphones, iPads en automobielen en dat we ons voordoen als wereldwijze kosmopolieten, zijn we niet veel meer dan een evolutionair bepaald wezen. Onze ratio loopt nog dagelijks stuk op brokstukjes oertijd

Op een stoel voor een scooter
Zo zijn we nog steeds bang in een donker bos en reageren we vaak erg primitief of kleine behaarde diertjes of alles wat op een slang lijkt. Ooit waren die 'schrikreacties' nuttig en werden de wouden bewoond door wolven, beren en echt enge macho's. In dat donkere Afrika, waar we vandaan komen, stikte het van dieren en diertjes die het betalen van een pensioenpremie in een klap overbodig maakten. Maar in onze aangeharkte moerasdelta heb je niks aan die angsten. Nu kunnen we beter bang zijn voor voertuigen met een explosiemotor. Toch heb ik nog nooit iemand op een stoel zien klimmen omdat er een scooter in zicht kwam.

Vanaf het ontstaan van de mensheid tot relatief kort geleden was de gemiddelde mensen nagenoeg al zijn tijd kwijt aan eten. Zoeken, jagen, opslaan, zaaien, verwerken, bereiden en ga zo maar door. Je kunt gevoeglijk aannemen dat dat net zo in ons systeem zit verankerd als de angst voor muizen en spinnen. Dat we met andere woorden ook rekening moeten houden met de psychologische, neurologische en sociale aspecten van voeding. En misschien verklaart dat zowel de French paradox als ook het feit dat alle inspanningen om 'ons' gezonder te laten eten op niets uitlopen. Want is het niet zo dat Fransen veel tijd en aandacht aan eten besteden, dat ze respect hebben voor mooie producten en culinaire prestaties? En alle die inspanningen om ons gezond te laten eten hebben een ding gemeen, ze gaan helemaal voorbij aan het feit dat eten niet alleen een kwestie is van nutriënten, mineralen en andere stofjes, maar datt het ook een sociale bezigheid is die diep verankerd zit in onze hypothalamus.

Dus besteed vooral veel tijd aan eten, maak het lekker en onthoud, lekker eten is gezond.

Lex

NB Vervelend of een aangename ondersteuning... ik kies toch voor het eerste: sinds zaterdag veel aandacht voor een onderzoek van Remko Kuipers, dat mijn verhaal stevig schraagt.

*Dieren vormen geen uitzondering, maar voor hen is eten meestal nog steeds topprioriteit-nummer-1