Melk is melk, maar water is geen water

Als twee druppels melk

We kunnen het niet laten; elke keer als we een melkveehouder spreken, stellen we hem voor om een premium melk in de markt te zetten. Melk in een mooie glazen fles, van een met naam en toenaam genoemde koe die door de bevallige schone met de hand is gemolken (plaatje!) en die in een bijzonder weilandje mag grazen. Die melk smaakt uiteraard per seizoen anders en die is duur, ja zelfs duurder dan bijzonder mineraalwater.

Het gevolg van dit betoog is dat we genegeerd worden of dat de boer in kwestie zegt, 'maar melk is melk'. In dat laatste geval halen we zijn oma van stal. 'Had die geen voorkeur voor de melk van een specifieke koe, wist dit niet na een slok dat er een dier ziek was?' We moeten de eerste boer nog tegenkomen die dat durft te ontkennen.

Graskaas, grasboter, grasmelk?

Dit brengt ons bij de vraag waarom het in de marketing van melk nooit over de smaak gaat. Als je de advertenties bekijkt, gaat het over hoe gezond melk is, dat je er sterkere botten van krijgt, wat het kost, hoe handig het pak wel niet is, dat er calcium aan is toegevoegd, dat de lactose eruit is gehaald, dat de koeien altijd buiten lopen enzovoorts. Van eten en drinken zouden wij verwachten dat de smaak ook wel een genoemd zou worden, maar bij melk lijkt dat niet het geval.

Wat trouwens ook zo gek is, is dat in Nederland melk het hele jaar door hetzelfde smaakt. Raar, want koeien eten niet het hele jaar door hetzelfde en, niet minder raar, waarvan wordt dan die graskaas en grasboter gemaakt? Tja, de raadselen zijn de wereld nog niet uit.

Niet meer uitwisselbaar 
Het lijken luxeproblemen, maar wat geen luxeprobleem is, is dat melk bijna altijd minder kost dan bronwater terwijl de productie van bronwater een fluitje van een cent is. Dus kost het bij bronwaters geen enkele moeite premiumproducten met maximumprijzen te vinden. Die meerprijs heeft uiteraard alles te maken met verschil in smaak. Melk is melk, maar water is geen water...

Uiteraard is melk geen homogeen product en zijn er net zoveel smaakverschillen als bij wijn of in elk geval veel meer dan bij water. De zuivelfabrieken vinden dat echter lastig, die werken liever met homogene melk, met een commodity. Want als de ene boer andere, betere melk zou hebben dan de andere, zou die ook een betere prijs moeten krijgen en dat is leuk voor de boer met niet voor de fabriek. Zo'n boer is dan ook ineens niet meer uitwisselbaar dus dat is allemaal best lastig en vooral duur.


Eigenlijk zou het buiten die grote fabrieken om moeten kunnen, maar dat wordt wel heel erg lastig. Op de markt in Ljubljana liepen we echter tegen de oplossing aan; de Mlekomat, een melkautomaat dus. In die automaat rauwe melk van een met naam en toenaam genoemde boer. Misschien nog niet helemaal wat we wilden, maar het kwam een heel stuk in de buurt. Het grootste voordeel is dat je bij zo'n concept geen fabriek meer nodig hebt.

We zagen het al voor ons, want waarom zou dat niet in de Nederland kunnen... Maar het kan dus niet in Nederland vanwege de regelgeving... rauwe melk maag alleen aan de boerderij worden verkocht. We lijken daarin een beetje een uitzondering, want in Duitsland, Oostenrijk en Zweden is dat allemaal geen probleem. En toch zijn ook dat allemaal EU-lidstaten met mensen die erg veel op Nederlanders lijken... De wereld van de melk blijkt een wereld voor raadselen.