dinsdag 27 december 2011

Mijn lijstje

Nare gewoontes; op een zekere leeftijd dien je er minimaal een paar te hebben, anders is er vast iets misgegaan. Ik vind obligate lijstjes, zoals die aan het eind van het jaar het zicht op echt wereldnieuws belemmeren tot de nare gewoontes behoren, maar omdat ik bij mezelf een acuut tekort constateer aan gewoontes (goede zowel als slechte) én een zeker leeftijd heb bereikt, leek het me een goed idee om in elk geval één slechte gewoonte te omarmen.

Het probleem met goede gewoontes is dat die meestal gepaard gaan met grote inspanningen en volharding en vandaar dat ik begin met een slechte.


Zodoende een onthullend overzicht van mijn meest populaire blogs:
  1. Positief nieuws uit het zuiden
  2. De aarde is plat
  3. Van de stadslandbouw en de Apple
  4. AH, onbetwistbare autoriteit op gebied van voeding
  5. Authentiek gethermiseerd streekproduct
  6. It's economical stupid!
  7. Sterrenmix van de Dierenbescherming
  8. Proeverij met oude koeien - update 1
  9. Dierenbescherming versus boerenbescherming
  10. Opening Landmarkt Schellingwoude
Ik had gehoopt op een opdringerig soort logica, maar waarom mensen een item over een Belgische supermarkt meer lezen dan een hartekreet over fairtrade of pleonastisch eten ontgaat mij helemaal. Ook Vida had ik wel wat meer aandacht toegewenst.

Ook mijn problemen met vet of beter mijn pleidooi om meer vet te eten en echt eens iets te doen tegen sluipsuiker lijkt weinig los te maken. Overigens trek ik me van al deze constateringen helemaal niets aan en zal ik echt niet meer gaan schrijven over Albert Heijn of Colruyt en minder over sluipsuiker.


zaterdag 24 december 2011

Fair is alleen maar Fair als er FairTrade op staat

Laat ik altijd hebben gedacht dat het feit dat fairtrade producten altijd uit Afrika, Latijns-Amerika en Azië lijken te komen een wrange speling van het lot was. Gelukkig is dat niet zo. Er is namelijk over nagedacht, van achter strak vormgegeven bureaus.

Fairtrade Labeling Organisations International heeft een kantoor in Bonn en daar ziet men er nauwgezet op toe dat er geen misbruik wordt gemaakt van het begrip fairtrade. Dat is maar goed ook, want zo'n keurmerk leidt tot extra omzetgroei en is dus gewild bij lieden die niet helemaal te vertrouwen zijn.

Toen een restauranteigenaar zich bij me beklaagde over de slechte verkrijgbaarheid van fairtrade wijn, tuinde ik er weer eens in. Ik dacht hem wel even te kunnen helpen aan goede wijn van armlastige wijnboeren in de oude wereld. Maar zo werkt het dus niet, want de mensen van de Fairtrade Labeling Organisation hebben bedacht dat je in Europa of als inwoner van een land dat lid wil worden van de EU niet arm kunt zijn en/of niet uitgebuit kunt worden. Ze hanteren ook een bepaald gemiddeld inkomen, ongeacht of je in een land woont waar je je halve inkomen in de verwarming van je huis moet steken en het groeiseizoen drie maanden duurt of dat je in een land woont waar er geen woord is voor het begrip kachel.

Dus boeren in de armste delen van Transnistrië, Turkije en Tsjetsjenië hebben het per definitie goed, zoals alle boeren binnen de EU. Die hebben geen bescherming nodig of een beetje hulp van een keurmerk dat hun product net een beetje aantrekkelijker maakt dan dat van bedrijven die er geen enkel probleem in zien om hun leveranciers het mes op de keel te zetten ten behoeve van de maximering van de marges.

Raar? Misschien  iet, maar ik snap er weer eens helemaal niets van.


donderdag 22 december 2011

Tuiles aux amandes

Toegegeven, het heeft niks met koeien of andere gewichtige zaken te maken, maar omdat een van mijn lezers er zo uitdrukkelijk naar vroeg, ditmaal een recept voor koekjes. Koekjes die heel goed bij kerst passen. Het recept komt uit "Mastering the Art of French Cooking" van Simone Beck en Julia Child.

Tuiles aux amandes
  • Bakpapier
  • 25 gram zachte boter om het papier in te vetten
  • 50 gram boter in een beslagkom
  • 100 gram suiker
  • 2 eiwitten
Verwarm de oven voor op 220ºC, vet het bakpapier in met de boter. Gebruik een mixer om boter en suiker te mixen tot een luchtige massa. Voeg het eiwit toe en mis dit heel kort.
  • 5 eetlepels cakemeel, gezeefd
  • een rubber spatel
  • 3 eetlepels fijngehakte geblancheerde amandelen
  • 1/4 theelepel amandelextract
  • 1/2 theelepen vanilleextract
Zeef het meel boven het boter/eiwit-mengsel en roer het er doorheen met een spatel. Voeg de amandelen en de extracten toe.
  • 4 eetlepels geschaafde amandelen
Maak hoopjes van een halve theelepel op het bakpapier en smeer deze uit met de achterkant van een eetlepel. Het laagje moet zo dun zijn dat je het bakpapier kunt zien. Doe wat van de geschaafde amandelen op het beslag en bak de koekjes tot de rand lichtbruin is (ongeveer 4 minuten). Haal ze uit de oven, verwijder ze snel van het bakpapier en laat ze afkoelen op een fles of deegroller. Zo krijgen ze hun karakteristieke halfronde vorm. Daarmee lijken ze op halfronde dakpannen; nonnetjes of tuiles.

dinsdag 20 december 2011

Een hand komt uit een graf omhoog

Ook in stemmig zwart leverbaar
Een hand komt uit een graf omhoog. Het blijkt een doodgraver die kennelijk in het gat is gevallen. Een lijkauto is vastgeraakt in het grind op een begraafplaats. De mannen van de uitvaartonderneming staan er beteuterd bij te kijken. Even later zien we ze staan kijken naar een knalrode vrachtwagen voor zwaar transport. Eén van de mannen vraagt, 'En als we hem nou in het zwart willen?' Daarop volgt een sonore voice-over, 'Steeds meer Nederlanders overlijden aan de gevolgen van overgewicht.' Dit scriptje stamt uit 2000.

Vandaag lees ik: 'Een dik jongetje loopt eenzaam over straat. In een verlaten speeltuin klimt hij op een wip, die bij gebrek aan tegenwichtbrengende vriendjes prompt naar beneden klapt. Een voice-over zegt: "Steeds meer kinderen gaan gebukt onder hun eigen gewicht". Het blijkt een fragment te zijn uit een spotje van AGIS. Het commentaar erop is niet mals. Zelf vond ik het wel grappig, zo'n deja vu.

Niet veel later sabelt Asha ten Broeke het voorstel van de Raad voor de Volksgezondheid en Zorg neer. Ze vermoedt dat het advies het gevolg is van alcoholische beneveling. Zelf vermoedde ik een meer chronische cognitieve aandoening, maar ook dit behoort tot de mogelijkheden en zelfs een combinatie valt niet uit te sluiten.

Asha meldt verder dat onderzoeker Wilma Waterlander van de Vrije Universiteit onderzoek heeft gedaan naar het koopgedrag van mensen. Daaruit bleek dat indien groenten en fruit aantrekkelijker worden geprijsd, ze ook meer worden gekocht door mensen met lage inkomens. Maar, supermarkten houden de prijs van groente en fruit kunstmatig hoog, aldus Waterlander op BNR Nieuwsradio. Zo compenseren ze voor de krappe marges op onder meer bier en koffie

Het wrange van het geheel is natuurlijk dat die marges niet alleen hoog zijn omdat de verkoopprijs relatief hoog is, maar ook omdat de inkoopprijs heel laag is. Vandaag bijvoorbeeld las ik weer ergens dat uienboeren tussen de €0,01 en €0,015 per kilo krijgen. Gelukkig wordt de consument beschermd tegen dergelijke schokkende prijsschommelingen...

Al met al is het een ingewikkeld probleem. Grote producenten van bijvoorbeeld bier en koffie kunnen druk uitoefenen op supers. Ze stimuleren de vraag naar hun merkproducten via reclame en acties. Individuele boeren kunnen dat niet. De hebben geen merk, hebben geen macht, hun producten zijn volkomen inwisselbaar voor die van hun collega. De klant merkt er niks van of hij de uien van boer "A" of boer "B" koopt, hij merkt er niks van of de inkooporganisatie €0,01 betaalt of €0,50. Ondertussen moeten de supers ook geld verdienen, voor de banken, voor de aandeelhouders en ga zo maar door. De druk voor de supers om verlies of minimale marges op koffie en bier goed te maken is dus groot.

Het enige wat ik vandaag kan verzinnen dat de Raad voor de Volksgezondheid en Zorg voorlopig maar beter even stopt met het geven van advies. Misschien niet heel constructief, maar wel beter voor mijn bloeddruk.

vrijdag 16 december 2011

De enig werkzame optie

Op het blog van NRC Next een conversationstarter over gebruik van antibiotica in de veeteelt. De titel: Alleen consumenten die biologisch eten en daarvoor betalen, mogen zeuren over antibiotica: Veehouderij gebruikt minder antibiotica, maar het verkoopt niet.

Het stuk is een commentaar op een noodkreet van Irene van de Voort, van Remeker. Het is verleidelijk om helemaal mee te gaan in het betoog, maar toch wilde ik dat niet doen.

Irene heeft volkomen gelijk, maar het is wel een theoretisch gelijk. Het geldt voor de goed geïnformeerde, geïnteresseerde medemens, die in staat is om priegelige voedseldeclaraties te lezen en te begrijpen, maar gaat voorbij aan mensen die in de veronderstelling leven dat de overheid wel waakt over hun gezondheid, die vertrouwen heeft in keurmerken als Ik Kies Bewust en het sterrensysteem van de Dierenbescherming, dat heet te staan voor een beter leven voor dieren als kippen, varkens en runderen en die afhaakt bij corps 5 en woorden als monosodiumglutamaat.

Als hij of zij echter ontdekt dat een ‘bewuste keuze’ hetzelfde is als een heel klein beetje minder sluipsuiker en dat de Dierenbescherming vindt dat kippen die met 14 lotgenoten een vierkante meter hok moeten delen (inclusief vrije uitloop) zó'n goed leven hebben dat ze twee sterren ook al hebben ze geen snavel meert* … dan laat de reactie zich raden. Die consument vertrouwt vervolgens geen enkel keurmerk meer.

Een dode meer of minder
Die consument kan zich bovendien niet voorstellen dat overheden een beperkt bedrijfsbelang voorrang geven op de volksgezondheid. Diezelfde consument had zich misschien ook al eens verbaasd over de gang van zaken rond de q-koorts waarbij omwonenden van getroffen bedrijven niet mochten weten dat ze gevaar liepen. Het bedrijfsbelang gaat immers vóór een dode meer of minder. En was er niet ook nog iets als antibiotica, dat laatste redmiddel, dat steeds minder werkzaam wordt als gevolg van diezelfde bedrijfsbelangen... dus om nu alle vertrouwen in een integere overheid te stellen is ook wel veel gevraagd.

Wijzen naar de consument is dus wat simplistisch, wijzen naar de boer is ook geen zinvolle optie, die zit in een grid lock. Zo maar het roer omgooien komt meestal neer op financiële zelfmoord. Wijzen naar de overheid die economie boven volksgezondheid stelt..? Ook geen optie omdat wij als kiezers… toch denk ik dat dát de enige werkzame optie is.

donderdag 15 december 2011

Alles uit de fabriek

Géén fabrieksproduct
Het is een verhaal dat het altijd goed doet, maar ik vraag me af of er echt veel kinderen zijn die denken dat melk uit de fabriek komt. Maar als dat al zo zou zijn, mogen we er dan meewarig om lachen? Want wie heeft er eigenlijk gelijk?

Heeft die volwassene gelijk, met die blik die het midden houdt tussen dedain en vertedering, of spreekt het kind de waarheid? Ik gok toch op het laatste, want hoe kan het dat melk het hele jaar door hetzelfde smaakt. Je zou toch verwachten dat melk van koeien die op de stal staan anders smaakt dan melk van koeien die lekker buiten mogen grazen. En waarom hebben we wel grasboter en dito kaas, maar is melk melk, het hele jaar door, ongeacht of de koeien het moeten doen met droog hooi en brokjes of dat ze buiten hun kilometers maken en lekker sappig gras mogen eten.

T-shirtontbijtspek
En was er vroeger niet iets met zo'n laagje vet dat op de melk dreef als je het een tijdje liet staan? Is dat zomaar ineens verdwenen of hebben onze voedseltechnologen daar  iets op gevonden. Het is een kwestie van definities, maar op zijn best kunnen we zeggen dat melk voor minimaal 50% een fabrieksproduct is. Het kenmerk van een fabrieksproduct is immers de afwezigheid van variaties. Zodra er variaties optreden is er sprake van ambacht en/of natuur.

Maar niet alleen melk komt uit de fabriek. Supermarktvlees is ook elke dag van het jaar hetzelfde. De runderen, varkens en kippen die ervoor worden gebruikt zijn dan ook helemaal genormeerd, gestandaardiseerd, gehomogeniseerd of hoe men dat ook noemt. Vion heeft deze kunst tot grote hoogten gebracht. Daar neemt men geen genoegen met zo'n onvoorspelbaar stukje ontbijtspek voor de slavinken. Nee, daar schept men zelf stukjes spek met wat vleesplaksel en separatorvlees. En waar de natuur niet in voorziet, daar voorziet Vion in: hun spek heeft de vorm van een T-shirtje. Niet alleen heel schattig maar het laat zich ook heel handig om een eveneens geplakt stukje gehakt vouwen.

Ik kom erop omdat ik laatst een dag heb meegedraaid in de slagerij. Dan ontdek je dat niet alleen elk runderras anders is, maar dat elke individuele koe anders is. Dat betekent dat de dikke rib van de ene koe beduidend langer nodig heeft dan die van een andere koe - om maar wat te noemen. Het zijn van die adviezen die de supermarkt je niet meer kan geven,  maar die een ambachtelijke slager graag met je deelt en het heeft alles te maken met vlees van dieren die een goed, niet gestandaardiseerd, leven hebben gehad.

woensdag 14 december 2011

Zohéé met ECHT water

Het moet niet veel gekker worden. De meeste voedselsjoemelaars proberen hun wandaden aan het oog te onttrekken en verheimelijken bijvoorbeeld de toegevoegde hoeveelheden suiker door dit slechts in het kleinste corps af te drukken op een groezelig etiket op de achterzijde. Bovendien heet suiker dan ineens glucose of dextrose en zout natrium. Liever zouden ze helemaal niks melden, want het leven is al complex genoeg met al die level paying fields. Gelukkig is de wetgever ze tegemoet gekomen door toe te staan dat een onleesbaar lettertje wordt gebruikt zodat het allemaal wat symbolisch wordt.

Maar dan dit. Varkenshaas staat er op de verpakking, met daaronder nog best leesbaar Mals varkensvlees met toegevoegd water. Alsof het een aanbeveling is.

Is het een kwestie van durf, van onbeschaamdheid, eerlijkheid, zelfdestructie of zou onderzoek hebben aangetoond dat de gemiddelde consument zo dom is dat hij of zij hooguit denkt dat varkensvlees met water goed is voor de lijn... dat het gezond is.

Aan doodsverachting grenzende heldenmoed
Opmerkelijk is verder dat dit vlees 'ingrediënten' bevat, nou ja, vlees.. dit vlees bestaat voor 85% uit vlees en de rest is water, natriumlactaat, melkpoeder, varkenseiwit, zout, natriumcitraat, carrageen, natriumglycinaat en natriumcarbonaat. Nou ja, ingrediënten toch eerder spul wat je bij drogist of apotheek haalt dan bij de groenteboer  of supermarkt.

Met een aan doodsverachting grenzende heldenmoed heb ik dit spul bereid. Je moet wat over hebben voor het lot van de mensheid en het lot van de aarde in het bijzonder. Rauw voelt het aan als een lijk, lang na de rigor mortis. Snotterig en glibberig. De slijmlaag lijkt zich niet te beperken tot de buitenkant. Over de smaak kan ik heel kort zijn. Het is echt ongelooflijk smerig. Dat ik het kan navertellen is waarschijnlijk te danken aan het feit dat ik me tot een enkel hap heb beperkt.

Producent: Marvest
Verkrijgbaar bij: Lidl

dinsdag 13 december 2011

Ongezonde ideeën

Deze suikerbiet moet gezonder....
Tijdens een recente bijeenkomst maakte iemand met een zekere staat van dienst zich druk om het feit dat het ministerie van landbouw in een voorstel met geen woord repte over gezondheid. Zo'n opmerking leidt niet tot rumoer in de zaal, want iedereen associeert eten met gezondheid en dus lijkt het heel logisch dat zo'n ministerie dat gaat over de productie van primaire voedselproducten zich daarover uitspreekt.

Aan de andere kant, suiker en vet, de usual suspects zijn an sich niet ongezond en wie gaat er dan over zout? Gaat het ministerie van economische zaken een productiebeperking opleggen aan zo'n club die zout uit de bodem haalt of komt er een importbeperking op zeezout? En als we dan toch bezig zijn, waarom niet even doorpakken en meteen een boete opleggen aan de wegenbouwers die mensen bewust de auto injagen en dus op zijn minst medeschuldig zijn aan het fijnstofprobleem en wat verlangen we van wapenfabrikanten en -handelaren of van de petrochemie?

Melk, een soort derde-wereld-iets
Ik had zelf toch écht het idee dat de problemen met foute voeding niet in de eerste plaats worden veroorzaakt door de mensen die er het minst aan verdienen, maar door de mensen of organisaties die er 'waarde' aan toevoegen. Dus niet de boer die nauwelijks iets krijgt voor zijn melk of uien, maar dus door de clubs die van melk Yogho Yogho maken of Fristie om maar eens een paar producten te noemen waar je als natie trots op kunt zijn. Want melk is maar melk, beetje armoedig, beetje een soort derde-wereld-iets, waar je geeneens sluipsuiker aan kunt toevoegen, guargom of natriumcitraat.

Gisteren in de krant - in dit zelfde kader en al evenzeer deprimerend - bepleitte de Raad voor de Volksgezondheid19% BTW in plaats van 6% voor voedsel. De lage inkomens moeten dan weer worden gecompenseerd, want anders is het wel wat sneu allemaal... en zo kunnen ze evenveel chips blijven kopen. Ik weet het niet hoor, maar moet ik nu lachen of huilen. Het lijkt het meest op een late of vroege 1-april-grap. En passant werd ook weer even een lans gebroken voor de vettax. Hier te Langerak wordt dus weer heel wat afgezucht en geblasfemieerd.

Aller-allerlaatste waarschuwing
Ik krijg de nare aanvechting om dingen te gaan roepen als, 'ik zeg het nog één keer' en 'dit is echt de aller-allerlaatste waarschuwing'. Maar wie denkt dat een vettax iets uithaalt moet toch echt nog een keer nadenken. Het lijkt mij althans wat naïef om te denken dat zoiets werkt. We weten toch allemaal al lang dat lightproducten mensen ertoe aanzetten om meer calorieën tot zich te nemen. En van gewoon vet en suiker worden mensen niet dik. Het probleem ligt toch echt bij sluipsuiker en dito zout. Bij lekker goedkoop suiker dat zich zo lekker laat verstoppen in bewerkte producten en zout waarmee de smaak zou makkelijk opgehaald kan worden. De fabrikanten die van die heerlijke zuiveldrankjes maken zullen binnen de kortste keren een suikervervanger hebben gevonden of een kunstmatige smaakversterker. En de boer met zijn suikerbieten, hoe moet hij dat gezonder maken?

Als ik eerlijk ben baal ik ook van het vooruitzicht dat ik straks meer zou moeten betalen voor suiker en vet om een probleem op te lossen waar ik zelf geen last van heb of schuldig aan ben. Volgens een goed gebruik moet je problemen bij de bron aanpakken. Maar in dit geval is de bron niet degene die het basisproduct levert, maar degene die aan zogenaamde waardevermeerdering doet. Laten we maar eens beginnen met te waarschuwen voor sluipsuiker. Zoiets als:
Let op! Bevat sluipsuiker bij langdurig gebruik kan dit leiden tot overgewicht, depressie, aantasting van uw zelfbeeld, diabetes, nierfalen, blindheid en het afsterven van vingers en tenen.